پیوند شعر و موسیقی

موسيقي زبان پاره ای جدایی ناپذیر از شعر است و پیوند ذاتی با آن دارد. ازین رو بسیاری از شاعران غایتِ شعر را نزدیک شدن به موسیقی شمرده اند. زیرا موسیقی زبان نابِ آهنگهاست. تپش و تنش و وزش سازها در جهت آفریدن هماهنگ ترین ریتمها در طلب آهنگین ترین بیان است بياني که در آن آهنگ چنان ناب گشته که برای بیان معنا» از کشیدن بار زبان و سنگینی معنایی آن بی نیاز شده است. گویی زبان که بار معنایی بر دوش آن سنگینی میکند برای بیانِ حالها چندان شفاف نیست که زبان یکسره آهنگین و ناب و اما اینکه زبان بشری چه گونه به این ساحتِ موسیقی دست یافته خود حکايتي ست که چه بسا هیچگاه نتوان بدان پی برد.

با پا نهادن به ساحت موسیقی ست که زبان سختی و سنگینی و زمختی خویش را فرومی هلد و به طرب می آید و میتواند ساحت ، که می تواند از رقصان و سبکبار به گفتار درآید در چنین سا چيزهايي سخن گوید و پرده از رخسارِ حقایقی بردارد که در ساحت های دیگر زبان گفتنی نیستند. زیرا در آن ساحتها تجربه پذیر نیستند. هر ساحتي از زبان با ساحتي از هستی قرین است.

زبانی که به ساحتِ موسیقی پای میگذارد واژه های اش سبک و روان اند. همچون نتهای موسیقی یکی از پي ديگري به يکديگر رنگ می دهند و از یکدیگر رنگ میپذیرند. اینجا هر واژه حق دارد در کنار واژه هاي ديگر با اشاره های آوایی و معنایی به واژه های دیگر بیش از آن باشد و ارزشي بيش از آن داشته باشد که تعریف منطقی یا واژه نامه ای به او اجازه می دهد. این جا واژه ها از خود بر می آیند و با روان شدن در پی یکدیگر و رنگ پذیرفتن از یکدیگر موسیقی نهفته در زبان را پدیدار می کنند وزن و قافیه و هماوایی واجها و اشارتهای پنهان و آشکار آوایی و معنایی واژه ها به یکدیگر به هر واژه رخصت میدهد که به اعتبارهای گوناگون چه بسا معناهای گوناگون آشکار و پنهان، حضور داشته باشد. زبان با عروج به ساحت موسیقی و در ساحتِ موسیقی‌ست
که دیگر سخن نمیگوید بلکه سخن را می‌سراید و نام سرود و ترانه و غزل به خود می‌گیرد...

از کتاب شعر و اندیشه نوشته #داریوش_آشوری چاپ هفتم ویرایش سوم

+ نوشته شده در یکشنبه ۱۴۰۱/۱۱/۱۶ ساعت 15:15 توسط مهرآفرین  |